عفونت گوش چیست؟
عفونت‌های گوش از مشکلات رایج سلامتی هستند، به‌ویژه در دوران کودکی، اما در بزرگسالان نیز ممکن است رخ دهند. این عفونت‌ها که معمولاً توسط باکتری‌ها یا ویروس‌ها ایجاد می‌شوند، اگر نادیده گرفته شوند می‌توانند به عوارض جدی مانند کم‌شنوایی منجر شوند. بنابراین، محافظت از خود در برابر عفونت‌های گوش و مداخله به‌موقع بسیار اهمیت دارد. در این مقاله، به‌طور مفصل بررسی می‌کنیم که عفونت گوش چیست، چگونه می‌توان از آن پیشگیری کرد و چه روش‌های درمانی وجود دارد. عفونت‌های گوش مشکلاتی هستند که معمولاً به‌علت میکروب‌ها ایجاد می‌شوند و به‌شکل التهاب و درد در گوش بروز می‌کنند. گوش از سه بخش اصلی تشکیل شده است: گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی. عفونت می‌تواند در هر یک از این بخش‌ها ایجاد شود، اما شایع‌ترین نوع آن عفونت گوش میانی (اوتیت میدیا) است. عفونت گوش خارجی (اوتیت اکسترنا): اغلب با نام «گوش شناگران» شناخته می‌شود. معمولاً به‌علت قرار گرفتن در معرض آب، تحریک مجرای گوش یا عادات نادرست تمیز کردن گوش ایجاد می‌شود. عفونت گوش میانی: معمولاً پس از عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی مانند آنفولانزا یا سرماخوردگی ایجاد می‌شود. در کودکان شایع‌تر است. در اثر انسداد شیپور استاش، مایع در گوش میانی تجمع می‌کند و محیطی مناسب برای رشد عفونت فراهم می‌شود. عفونت گوش داخلی (لابیرنتیت): کمتر شایع است اما می‌تواند باعث سرگیجه، از دست دادن تعادل و کاهش شنوایی شدید شود. معمولاً به‌عنوان عارضه سایر عفونت‌ها رخ می‌دهد. علائم عفونت گوش ممکن است شامل درد گوش، احساس پری در گوش، کاهش شنوایی، ترشح از گوش، تب، سردرد و بی‌قراری در نوزادان باشد. مهم است که با مشاهده علائم اولیه، به متخصص گوش و حلق و بینی (ENT) مراجعه کنید.
چگونه باید از گوش محافظت کرد؟
عفونت‌های گوش اغلب با اقدامات ساده قابل پیشگیری هستند. برخی از تدابیر محافظتی که هم در کودکان و هم در بزرگسالان می‌توان انجام داد عبارتند از: ۱. تمیز کردن صحیح گوش تلاش برای تمیز کردن گوش با گوش‌پاک‌کن یا اشیای نوک‌تیز می‌تواند مجرای گوش را تحریک کرده و خطر عفونت را افزایش دهد. جرم گوش (سرومن) یک لایه طبیعی است که گوش را از میکروب‌ها محافظت می‌کند. بنابراین اجازه دادن به گوش برای تمیز شدن خودکار سالم‌ترین روش است. در صورت لزوم، تمیز کردن باید توسط متخصص انجام شود. ۲. خشک کردن گوش پس از شنا و استحمام ماندن طولانی‌مدت در آب یا ورود آب به گوش می‌تواند باعث عفونت گوش خارجی شود. پس از شنا در استخر یا دریا، گوش‌ها را با یک حوله نرم به‌آرامی خشک کنید و در صورت نیاز از گوش‌گیرهای مخصوص استفاده کنید. ۳. محافظت در برابر عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی عفونت‌هایی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی می‌توانند زمینه‌ساز عفونت گوش باشند. بنابراین قوی نگه داشتن سیستم ایمنی، داشتن رژیم غذایی متعادل، خواب کافی و رعایت احتیاط در محیط‌های شلوغ خطر عفونت را کاهش می‌دهد. ۴. دوری از دود سیگار قرار گرفتن در معرض دود سیگار به‌طور غیرمستقیم عملکرد شیپور استاش را مختل می‌کند و به‌ویژه در کودکان خطر عفونت را افزایش می‌دهد. محافظت از کودکان و بزرگسالان در برابر دود سیگار بسیار مهم است. ۵. کنترل آلرژی‌ها بیماری‌های آلرژیک مانند رینیت آلرژیک می‌توانند باعث انسداد شیپور استاش شوند. این وضعیت منجر به تجمع مایع در گوش میانی شده و خطر عفونت را افزایش می‌دهد. کنترل آلرژی برای سلامت گوش نیز مفید است. ۶. وضعیت شیردهی برای نوزادان شیردهی یا تغذیه نوزاد با شیشه در حالت درازکش می‌تواند باعث تجمع مایع در گوش میانی شود. بنابراین توصیه می‌شود نوزادان در حالت عمودی‌تر تغذیه شوند.
روش‌های درمان چیست؟
درمان عفونت‌های گوش بسته به نوع، شدت و مدت زمان عفونت متفاوت است. تشخیص زودهنگام و درمان مناسب باعث می‌شود بیماری سریع‌تر کنترل شود. ۱. پایش و درمان علائم برخی عفونت‌های خفیف، به‌ویژه آن‌هایی که ناشی از ویروس هستند، ممکن است ظرف چند روز خودبه‌خود برطرف شوند. در این حالت، پزشک ممکن است فقط داروهای مسکن و تب‌بر تجویز کند. برای کاهش درد گوش می‌توان از کمپرس گرم استفاده کرد. ۲. درمان با آنتی‌بیوتیک در عفونت‌های باکتریایی ممکن است نیاز به درمان با آنتی‌بیوتیک باشد. آنتی‌بیوتیک‌ها به‌ویژه در مواردی که تب بالا، درد شدید و علائم طولانی‌مدت وجود دارد مؤثر هستند. استفاده از آنتی‌بیوتیک بدون تجویز پزشک توصیه نمی‌شود زیرا ممکن است منجر به مقاومت دارویی شود. ۳. قطره گوش و تمیز کردن برای عفونت‌های گوش خارجی می‌توان از قطره‌های گوش ضدعفونی‌کننده یا آنتی‌بیوتیکی استفاده کرد. در صورتی که مجرای گوش ملتهب باشد، تمیز کردن آن باید به‌طور صحیح توسط پزشک انجام شود. ۴. مداخله جراحی در موارد عفونت‌های مکرر گوش میانی، به‌ویژه در کودکان، ممکن است نیاز باشد لوله تهویه در پرده گوش قرار داده شود. این کار باعث تخلیه مایع جمع‌شده در گوش میانی شده و خطر عفونت را کاهش می‌دهد. ۵. شرایط نیازمند بررسی بیشتر اگر مشکل در گوش داخلی یا اختلال تعادل وجود داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری لازم باشد و رویکرد درمانی متفاوتی در نظر گرفته شود. در صورت ایجاد کم‌شنوایی، باید ارزیابی شنوایی‌شناسی انجام شود.